Boekbespreking: De eenzame polygamist
Golden Richards is aannemer, getrouwd met vier vrouwen, en vader van achtentwintig kinderen. Met zoveel mensen om je heen is het moeilijk voor te stellen dat je eenzaam bent, maar toch is Golden dat. Trouwens, iedereen in dit overbevolkte gezin is eenzaam! De titel denkt dan ook meer dan de lading!
Het rommelt en rammelt aan alle kanten
In een typisch geval van 'de kinderen van de schoenmaker gaan blootvoets' zijn de twee huizen waarin Golden en zijn gezin wonen krakkemikkig, en mankeert er van alles aan. En ondanks pogingen van, vooral zijn eerste vrouw Beverly, om orde en structuur aan te brengen, is het één grote bende.
Maar naast de zichtbare gebreken, is er onderhuids nog veel meer gaande. De vrouwen voeren onderling een stille strijd om de macht, die door de kinderen wordt overgenomen. Gezellig zou ik dit huishouden dan ook niet willen noemen...
Drie hoofdpersonen: Golden, Rusty en Trish
Met zoveel potentiële hoofdpersonen heeft Brady Udall zich beperkt tot de perspectieven van vader Golden, zijn zoontje Rusty en zijn vierde vrouw Trish. En soms is er een hoofdstuk waarin we de stem horen van een alwetende verteller, die in cursief gedrukte letters vertelt wat er allemaal gaande is.
Golden is een ineffectieve sukkel
Het grootste deel van het boek is Golden een ineffectieve sukkel, die zich liever voor zijn vrouw en kinderen verstopt dan zijn verantwoordelijkheid te nemen. Het begint al zo gauw je het boek openslaat, en Golden thuiskomt van een lange werkdag, en zich niet in de drukte van zijn gezinsleven wil wagen.
Eerlijk gezegd irriteerde hij me meteen, want ik kon alleen maar aan zijn vrouwen denken, die binnen met man en macht de boel bij elkaar probeerden te houden en dacht: 'Jíj bent tenminste nog de hele dag weggeweest, lapzwans!'
Rusty
Net als Golden heeft zijn vrouw Trish eveneens een afwachtende houding. Niemand doet iets, of probeert zijn schouders er onder te zetten. Maar dan is daar Rusty, het zoontje van Golden en zijn tweede vrouw Rose. Rusty is nogal apart, en lastig, en zou in Nederland ongetwijfeld de etiketten autisme en ADHD gekregen hebben. In een poging meer eenheid te brengen in het gezin moet Rusty bij 'zustervrouw' Beverly en haar kinderen gaan wonen. Rusty is diep ongelukkig bij Beverly, wordt voortdurend gestraft, en wil niets liever dan naar huis.
'Mama, mag ik naar huis?!'
Herhaaldelijk smeekt hij zijn moeder Rose, (Goldens tweede vrouw) of hij thuis mag komen, maar die haalt hulpeloos haar schouders op: ze kan niet tegen Beverly op. Schrijnend is de scène waarin Rusty zijn moeder een liefdesromannetje cadeau wil geven, en ze hem afwijst en haar koptelefoon, waarmee ze de buitenwereld uitsluit, niet eens af doet. Ook de belofte van een heus verjaardagsfeestje verbreekt Rose. Toegegeven, ze wordt uiteindelijk opgenomen vanwege een depressie, maar ik had haar graag toegeschreeuwd: 'Geef je kind eens wat aandacht!!!'
Rusty besluit een bom te maken, als onderdeel van een ingewikkeld plan om er voor te zorgen dat hij weer naar huis mag. Maar het ding gaat maar niet af, en Rusty gaat kijken waarom niet, waarop de bom prompt in zijn gezicht ontploft.
En oh, wat heeft dan iedereen ineens aandacht en liefde voor die arme Rusty, die metaalscherven in zijn hersenen heeft, en die uiteindelijk zal sterven. Plotseling wordt zijn moeder Rose sterk, en zit ze elke dag aan zijn bed, eveneens als zijn vader Golden. Maar voor die arme Rusty is het dan feitelijk te laat, en ik vond het een geval van: 'Too little, too late'.
'Op een ochtend wordt de jongen wakker, en dan is zijn vader er, stil als altijd. (...) Hij zegt de naam van de jongen, Rusty, en voor het eerst sinds de jongen dat kan terughalen in zijn gebroken geheugen, heeft zijn vader iets tegen hem gezegd zonder op z'n minst een zweem van boosheid, of verbijstering, of ergernis in zijn stem, en als de jongen het had gekund zou hij slechts één vraag hebben gesteld: Was dat nou zo moelijk? Was dat nou echt zo moeilijk?'
De tragedie van de dood van Rusty zorgt ervoor dat Golden zichzelf eindelijk bij elkaar raapt en zijn verantwoordelijkheden onder ogen ziet en op zich neemt.
Het boek eindigt hoopvol: met een vijfde huwelijk en de belofte van een groot, gelukkig gezin.
Interessant kijkje in de keuken van de polygamie
Afgezien van het verhaal is De eenzame polygamist de moeite waard vanwege het kijkje in de cultuur van de polygamie. Bijvoorbeeld in deze beschrijving van Rusty door June, een wat merkwaardige man, die Rusty ontmoet heeft tijdens een fietstocht.
'De eerste keer dat ik Rusty zag, wist ik het meteen. Een kind uit een polygaam gezin. Dat was zo duidelijk als wat. Zijn kleren, allemaal afdankertjes. Dat merkwaardige kapsel. Die drang om te worden opgemerkt, de behoefte dat er iemand oog voor hem heeft.'
En in deze beschrijving van polygamisten bij Goldens vijfde huwelijk:
'De menigte bestaat voor het grootste deel uit fundamentalisten - de gebruikelijke meute kinderen, de mannen in kenmerkende polyester pakken met veterdassen, de vrouwen met lange loshangende haren die glanzen in het licht.'
Vergelijking met de serie Big Love
Erg florissant is het beeld dat Brady Udall schetst niet, maar de serie Big Love, waaraan je bij het lezen van dit boek ontwillekeurig moet denken schetst een veel rooskleuriger beeld. De hoofdpersoon in de serie Big Love, Bill Henrickson heeft 'maar' drie vrouwen, en aanzienlijk minder kinderen. In tegenstelling tot Golden heeft hij zijn zaakjes wel goed voor elkaar, en heerst er redelijke harmonie in het gezin. Hoewel ook hier onderhuids de spanningen voelbaar zijn.
Conclusie
Ondanks het potentieel van een overbevolkt boek met veel te veel hoofdpersonen, leest de Eenzame polygamist verrassend rustig en zonder stresserig terugbladeren om op te zoeken wie wie is. Het is een prettig en sfeervol boek, maar de laksheid en lijdzaamheid van, vooral Golden en zijn tweede vrouw Rose, ergerden me. Als ik dan woest met de deksels smeet tijens het koken riep mijn man: 'Heb je weer in de Eenzame polygamist zitten lezen?!'
Al met al een interessant, en boeiend boek over verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven, dat je raakt.
Praktische informatie
De eenzame polygamist is uitgegeven door de Meulenhoff en o.a. te koop bij Bol.com voor 22,50.
Eenzame polygamist
Brady Udall
Intro serie Big Love
