Het Moederfront

Houd afstand raak me aan: de corona pandemie in een ruimere context

Is dit boek dan nog wel relevant?

Is Houd afstand raak me aan dan alweer achterhaald?

Nee, dat denk ik niet.

Want Paul Verhaeghe's boodschap overstijgt de coronacrisis. Even voor de context, want iedereen kan wel van alles roepen: Paul Verhaeghe is doctor in de klinische psychologie en hoogleraar aan de Universiteit Gent.

Laten we met die wetenschap eens kijken wat de beste man te melden heeft in zijn boek.

Houd afstand raak me aan

Paul Verhaeghe noemt de coronacrisis een sociaal en maatschappelijk experiment van een nooit geziene omvang. 'Een ramp, voor sommige landen een tragedie.' Normaliter brengt ellende mensen dichterbij elkaar, maar dat is juist moeilijk in de coronacrisis. We moeten immers veilige afstand van elkaar houden om eventuele besmetting te voorkomen. Dit verklaard ook de paradoxale titel van het boek:

Houd afstand raak me aan.

Enerzijds de waarschuwing om niet te dichtbij anderen te komen, anderzijds het verlangen naar saamhorigheid en troost.

Geef ouders de tijd om op te voeden

Eén van de punten van Paul Verhaeghe is dat de sleutel voor een goede samenleving ligt bij onderwijs en opvoeding. Hoewel er veel verschillende stromingen en ideeën zijn, is er één ding waarover wetenschappers het over eens zijn en dat is:

'De eerste levensjaren zijn de allerbelangrijkste. Bezorg baby's en kleuters een veilige en rustige omgeving, maak dat kinderen onbekommerd opgroeien, en het aantal volwassenen met problemen zal spectaculair dalen.'

Opvoeding is een lange termijn project, waar je niet een, twee, drie resultaat van ziet. Je kind(eren) opvoeden vraagt tijd en toewijding. Maar die tijd hebben ouders tegenwoordig juist niet meer, constateert Paul Verhaeghe.

'Om deel te kunnen nemen aan de het-is-nooit-genoeg-samenleving moet je allebei voltijds gaan werken.'

Dit zal volgens Verhaeghe leiden tot veel kinderen met een labeltje als ADD, ADHD, ODD etc. Hij noemt ze 'het afvalproduct van een maatschappij die het heeft over een 'child penalty'.

Tegelijkertijd krabbelt Verhaeghe terug als het gaat om de vraag of ouders fulltime mogen/moeten opvoeden en zorgen. Dan verwijst hij naar het belang van kwalitatief hoogstaande crèches en noemt hij de zorg voor kinderen en jongeren een 'typische functie van de gemeenschap.'

Enkele punten die mij opvielen

Houd afstand raak me aan is een relatief klein en dun boekje dat tegelijkertijd vol zinnige informatie staat. Daarom hieronder een overzicht van een aantal overige punten die mij opvielen

Als het om de media gaat worden vaak appels met peren vergeleken. Het is belangrijk om de cijfers in het juiste perspectief te plaatsen. 'Het aantal doden per land in absolute cijfers weergeven en vervolgens onderling gaan vergelijken is je reinste onzin: een land met 200 miljoen inwoners zal meer slachtoffers hebben dan een land met 50 miljoen.' Gebruik je gezonde verstand en laat je niet gek maken door de cijfers.
Pas begin 2021 kunnen we echt zien hoeveel mensen er meer zijn overleden dan in andere jaren.
De kans dat je doodgaat door corona is volgens Paul Verhaeghe tussen 1,2 en 0,6 procent. Door de pest stierf 30% van de bevolking. Corona is dus veel minder dodelijk dan destijds de pest.
Het aantal overlijdens zal in landen met een goede gezondheidszorg beperkt blijven.
De coronacrisis is een gevolg van onze manier van leven volgens Paul Verhaeghe. Het is een symptoom van een veel groter probleem: wij zijn als mens onze plaats vergeten, en denken heel arrogant dat we de natuur kunnen beheersen. Het corona virus is een klein onderdeel van 2 reusachtige problemen die wij als mensen veroorzaakt hebben: de verdwijning van de biodiversiteit en de klimaatverandering. Dit deed me denken aan het boek Het antropoceen van René ten Bos.
Het aantal doden door corona zal volgens Paul Verhaeghe verhoudingsgewijs beperkt zijn. Maar de impact op de economie is gigantisch.
We hebben een ander economisch model nodig. Eentje dat gericht is op duurzaamheid in plaats van op groei.
Paul Verhaeghe hoopt op een ander type leiders met meer traditioneel vrouwelijke kwaliteiten.

Paul Verhaeghe aan het woord

Samenvattend

Samenvattend zou je de coronacrisis volgens Paul Verhaeghe kunnen zien als een waarschuwing dat we anders moeten gaan leven. En dan niet op anderhalve meter van elkaar, maar op een rustiger en duurzamere manier.

We moeten ons als mens nederiger opstellen, en ons realiseren dat we onderdeel uitmaken van de natuur in plaats van te denken dat we die kunnen beheersen.

Corona is een kans om het over een andere boeg te gooien.

Thuisblijfmoeders en huismannen zijn doorgaans mensen die al andere keuzes maken. Die wegen bewandelen die in onze neoliberale maatschappij wenkbrauwen doen fronsen. Ze doen immers niet langer mee aan de rat race om meer te vergaren en hogerop te komen.

Het ergste wat volgens Paul Verhaeghe kan gebeuren is dat er niets verandert.