Vaders in de knel
De afgelopen week was er veel commotie rondom Jet Bussemakers stelling dat Nederlandse vrouwen teveel op de zak van hun man teren, en daardoor kwetsbaar zijn. Sinds de eerste feministische golf heerst het beeld van de onderdrukte vrouw, die bevrijd moet worden van de onderdrukking van de man.
Niet vrouwen zijn kwetsbaar, maar mannen!
Maar Irene Zwaan, ontwikkelingssociologe, schetst in haar boek De afwezige vader bestaat niet een heel ander beeld van de vermeende kwetsbare vrouw. Volgens haar is er één gebied waarop de vrouw oppermachtig is, en dat is het moederschap. Moeders worden gezien als de belangrijkste, en superieure opvoeder. Moedereigenschappen zijn belangrijker geworden dan vadereigenschappen: dd moeder gaat boven alles, en zij heeft het veto.
Moederschapsideologie: moeder über alles!
Dankzij de zogenaamde moederschapsideologie, is de positie van de vrouw in haar rol van moeder vrijwel onaantastbaar, en dat maakt mánnen kwetsbaar in hun vaderschap. Als vaders niet getrouwd zijn met de moeder van hun kinderen zijn ze afhankelijk van de positie die de moeder hen gunt. Pas in 1998 werd de wet waarbij één van beide ouders (de vader!) uit het ouderlijk gezag werd ontheven, afgeschaft!
Korte geschiedenis van de verheerlijking van de moederrol
- De industrialisatie : er ontstaat een scheiding tussen thuis en werk. Mannen gaan buitenshuis werken, en binnenshuis wordt het domein van vrouwen.
- Na 1945 verdwijnen zagsverhoudingen van kerk en familie: de natuurlijke gezagspositie van de vader komt op de tocht te staan. Iedereen mag mee beslissen, en individuele onafhankelijkheid = vrijheid.
- De tweede feministische golf in de jaren zeventig: we zijn allemaal gelijk! Ouders moeten allebei zowel kostwinner als verzorger zijn, en vaders moeten dus de moederrol kunnen vervullen. De typische mannelijke bijdrage wordt niet langer gewaardeerd. Vaders moeten móéderen, en mogen niet hun natuurlijk instinct volgen.
- Het vrouwelijke is de norm: Nederland is gefeminiseerd.
Vaders zijn net zo belangrijk
Gelukkig komt er steeds meer erkenning, en aandacht voor de belangrijke bijdrage van vaders in de opvoeding van kinderen, en wordt er wet- en regelgeving ingezet om te voorkomen dat vaders na een scheiding op een zijspoor belanden. Een voorbeeld hiervan is de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding in 2009.
Vaderbetrokkenheid anno 2013 = moeder kans geven buitenshuis te werken...
Maar vaak wordt vooral gewezen naar de zorgtaken van de vader om de moeder ruimte te bieden voor arbeidsparticipatie. Dus niet omdat er erkenning is voor de waarde van de mannelijke bijdrage, maar om de moeder 'vrij' te houden.' Vaderbetrokkenheid betekent in de praktijk vooral zorgen en huishouden, en de moeder ontlasten in haar taken,' schrijft Irene.
Pleidooi voor de rol van de vader
Maar vaders hebben hun eigen belangrijke rol te spelen in de opvoeding. 'Vaders willen van nature op avontuur gaan, spanning zoeken, praktische oplossingen bieden bij problemen, risico's nemen, grenzen verleggen, leren vechten, uitdagen en gezag nemen,' aldus Irene Pronk. Dat is een andere rol dan die van de moeder, en samen zorgen ze voor een complete opvoeding.
Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat kinderen die opgroeien zonder biologische vader relatief vaak probleemgedrag ontwikkelen, en ook is er een negatief effect op de schoolprestaties van kinderen in eenoudergezinnen.
Ook legt Irene een direct verband tussen de feminisering van de maatschappij en de toename van psychiatrische diagnoses als ADHD: normaal jongensgedrag wordt als abnormaal bestempeld, omdat het vrouwelijke de norm is geworden.
Over 'De afwezige vader bestaat niet'
De afwezige vader bestaat niet biedt een verrassend perspectief op het ouderschap anno 2013. Irene Zwaan vraagt aandacht voor de rol van de vader, en schetst een kritisch beeld van de Nederlandse moederschapsideologie. Normaliter is de boodschap dat vrouwen er bekaaid afkomen, en hulp nodig hebben in bijvoorbeeld de vorm van quota. Dus dit is even een heel ander geluid!
Irene Zwaan heeft zich goed gedocumenteerd, en biedt zowel een historisch als breed maatschappelijk en cultureel perspectief op de rol van vrouwen en mannen in de opvoeding.
Breathwinner???
Het enige kritiekpunt is de term 'breathwinner'. Waarschijnlijk heeft Irene Zwaan daar 'breadwinner' bedoeld, wat kostwinner betekent. Maar nu staat er 'ademwinner'. Hopelijk wordt deze fout er bij een volgende druk uitgehaald!
Praktische informatie
De afwezige vader bestaat niet is voor 18,95 te koop bij Bol.com
Interessante links
